A. Görevleri:
Diyanet İşleri Başkanlığı 3 Mart 1924 tarihinde 429 Sayılı Kanunla Başbakanlığa bağlı bir teşkilat olarak kurulmuştur.
Anayasamızın 136. maddesinde belirtildiği üzere Diyanet İşleri Başkanlığı, genel idare içinde yer alan bir kamu kurumu olup, "laiklik ilkesi doğrultusunda, bütün siyasi görüş ve düşünüşlerin dışında kalarak ve milletçe dayanışmayı ve bütünleşmeyi amaç edinerek özel kanununda gösterilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür. İlgili kanunda da bu görevler, "İslâm Dininin inançları, ibadet ve ahlâk esasları ile ilgili işleri yürütmek, Din konusunda toplumu aydınlatmak ve ibadet yerlerini yönetmek" şeklinde belirlenmiştir.
B. Teşkilat Yapısı:
İl Müftülüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı'nın illerde temsilcisidir. İl Müftülüğümüze bağlı 2'si merkezde olmak üzere 14 İlçe Müftülüğü bulunmaktadır. 14 İlçe Müftülüğünden oluşur.
Eskişehir İl Müftülüğü, 1930 yılında kurulmuş bugün İl'de; İl-İlçe Müftüsü, İl Müftü Yardımcısı, Şube Müdürü, Vaiz, Murakıp, Şef, Kur’an Kursu Öğreticisi, İmam-Hstip, Müezzin Kayyım ve çeşitli unvanlarda çalışan toplam 1147 personeli ile İl ve İlçeler de toplumun dini ihtiyaç ve beklentilerine cevap vermek amacıyla İslam Dini’nin temel kaynaklarına dayalı doğru ve güncel bilgi ile toplumu din konusunda aydınlatmaya ve kanunlar çerçevesinde diğer görevleri yapma çaba ve gayreti içindedir.
Müftülükler
İl ve ilçe müftülüklerinin görevleri şunlardır:
a) İslâm Dininin itikat, ibadet ve ahlâk esasları ile ilgili işlerini yürütmek,
b) Vaaz, hutbe, konferans ve benzeri faaliyetler ile her türlü basın yayın vasıtalarından yararlanarak cami içinde ve dışında toplumu dini konularda aydınlatmak; müftünün de içinde yer alacağı vaaz ve irşat programları yapmak,
c) Vaaz ve hutbe konularını tespit etmek ve gerektiğinde hutbe metinleri hazırlamak,
d) Müftülük hizmetleri için ihtiyaç duyulan bina ve tesislerin yapımını sağlamak, bunları yönetmek, temizlik, bakım ve onarımlarını yapmak ve denetlemek,
e) Kur'an kursları ile öğrenci yurt ve pansiyonlarının açılış, eğitim ve öğretim işlerini ve diğer işlemlerini yürütmek, bu yerleri yönetmek ve denetlemek,
f) Hizmet içi eğitim faaliyetleri ile ilgili iş ve işlemleri yürütmek,
g) İl müftülükleri için cami ve mescit gibi dini yapı alanlarına ilişkin imar planlarında ve değişikliklerinde ilgili mercilere görüş bildirmek,
h) İmar mevzuatına uygun olmak şartıyla, il, ilçe ve kasabalarda inşa edilecek camiler için izin vermek; cami yaptıracak hakiki veya hükmî şahıslara yol göstermek, yardımcı olmak ve kıble tespitini yapmak,
ı) Cami ve mescitlerin ibadete açılış beratlarını vermek ve hakikî veya hükmî şahısların mülkiyetinde bulunan bütün cami ve mescitleri yönetmek ve denetlemek,
j) Dini soruları yazılı veya sözlü olarak cevaplandırmak,
k) Ramazan ayı ile diğer dini gün ve geceler için mukabeleler ve özel programlar hazırlamak ve uygulamak,
l) İhtida edecekler için ihtida merasimi yapmak ve ihtida belgesi vermek,
m) Medenî Kanuna göre akdedilen nikâhtan sonra olmak üzere, isteyenlere evlenmenin dinî merasimini icra etmek,
n) Başkanlık yayınları ile Başkanlıkça satışı uygun görülen diğer yayınların tanıtım, dağıtım ve satışı ile ilgili işleri yürütmek ve yayın bedellerini zamanında Başkanlığa göndermek,
o) Personelin kadro, atama, nakil, sicil, emeklilik ve diğer özlük işlemlerini yürütmek,
p) Tahakkuk, tediye ve mali işlerle ilgili hizmetleri yürütmek,
r) Müftülük giriş ve çıkışlarının kontrolünü sağlamak; yangın ve sabotaja karşı tedbirler ile diğer koruyucu güvenlik tedbirlerini almak; sivil savunma ile ilgili program ve alarmları düzenlemek ve uygulanmasını sağlamak,
s) Demirbaş eşya ile diğer araç ve gereçlerin bakım, onarım, koruma, kullanım ve terkini ile ilgili hizmetleri yürütmek,
ş) Camilerin temizliği, bakımı, onarımı, çevre tanzimi ve teberrükât eşyası ile ilgili hizmetleri yürütmek,
t) Cami ziyaretlerinin İslâm adabına ve caminin emniyetine uygun bir şekilde yapılmasını sağlamak; camilerin avlu ve müştemilatında islami kurallara uymayan ibadetin huzurunu ihlal eden her türlü davranışı, satıcılık, dilencilik gibi cemaatı rahatsız edici faaliyetleri ve görüntü, ses ve çevre kirliliğini önlemek için gerekli tedbirleri almak,
u) Camilerde toplanacak yardımlar konusunda yardım toplama mevzuatına ve Başkanlık talimatlarına göre hareket etmek,
v) Mahalli basını takip etmek ve gereğini yapmak,
y) Müftülük çalışma programının hazırlanmasını sağlamak ve uygulanmasını takip etmek; istatistikî bilgileri derlemek; görev alanı ile ilgili konularda araştırmalar yapmak,
z) Görev alanı ile ilgili konularda amirlerince verilen diğer görevleri yapmak.
İl Müftüsü
İl müftüsü bulunduğu ilde müftülük teşkilatının birim amiri olup, il hudutları içinde müftülük görevlerini yürütmek ve denetlemekle görevlidir.
İl Müftü Yardımcısı
Madde 92- İl müftü yardımcısı, müftülük görevlerinin yürütülmesinde il müftüsüne yardımcı olmak, yönetimi kendisine verilen hizmet ve şubelerin işlem ve çalışmalarını yürütmek ve denetlemekle görevlidir.
İlçe Müftüsü
İlçe müftüsü, bulunduğu ilçede müftülük teşkilatının birim amiri olup, ilçe hudutları içinde müftülük görevlerini yürütmek ve denetlemekle görevlidir.
Temsil ve Bağlılık
İl müftüsü görevli bulunduğu ilde, ilçe müftüsü de görevli bulunduğu ilçede Başkanlığı temsil eder. İl müftülükleri müftülük hizmetlerinin yürütülmesinde Başkanlığa, ilçe müftülükleri de il müftülüğüne bağlıdır.